بررسی جرم سرقت و مجازات آن

تعریف جرم سرقت:

با توجه به تعریفی که در ماده ۲۶۷ قانون مجازات اسلامی امده است میتوان گفت سرقت به معنی ربودن مال متعلق به غیر است.

انواع سرقت در قانون مجازات اسلامی

از مهم ترین اقسام سرقت میتوان به سرقت حدی و سرقت تعزیری اشاره کرد.

۱) سرقت حدی

شرایط لازم برای تحقق جرم سرقت حدی

1. شیء مسروق شرعا مالیت داشته باشد یعنی مال سرقت شده ارزش مالی داشته باشد.
2. مال مسروق در حرز باشد یعنی در جایی نگهداری شود مثل نگهداری مال در گاوصندوق.
3. سارق هتک حرز کند مثل بالارفتن از دیوار و یا شکستن قفل.
4. مال را از حرز خارج کند یعنی خارج کردن مال از محل نگهداری که از دستبرد محفوظ میماند.
5. هتک حرز و سرقت مخفیانه باشد.
6. سارق پدر یا جد پدری صاحب مال نباشد.
7. ارزش مال مسروق در زمان خارج شدن از حرز معادل چهارو نیم نخود طلا مسکوک باشد.
8. مال مسروق از اموال دولتی یا عمومی وقف عام و یا وقف بر جهات عامه نباشد.
9. سرقت در زمان قحطی ضورت نگیرد.
10. صاحب مال از سارق نزد مرجع قضایی شکایت کند.
11. صاحب مال قبل از اثبات سرقت سارق را نبخشد.
12. مال مسروق قبل از اثبات سرقت تحت ید مالک قرار نگیرد.
13. مال مسروق قبل از اثبات جرم به ملکیت سارق در نیاید.
14. مال مسروق از اموال سرقت شده یا مغصوب نباشد.

در صورت فقدان هریک از شرایط ذکر شده سرقت از حالت حدی خارج شده و جزو سرقت تعزیری محسوب میشود.

مجازات های جرم سرقت حدی

مجازات بزه سرقت حدی عبارت است از :

الف) در مرتبه اول قطع چهار انگشت دست راست سارق از انتهای ان به طوری که انگشت شست وکف دست باقی بماند.

ب) در مرتبه دوم قطع پای چپ سارق از پایین برامدگی است به نحوی که نصف قدم و مقداری از محل مسح باقی بماند.

پ) در مرتبه سوم حبس ابد است.

ت) در مرحله چهارم اعدام است هرچند محل سرقت در زندان باشد.

تبصره ۱) هرگاه سارق فاقد عضو متعلق قطع باشد حسب مورد مشمول یکی از سرقت های تعزیری میشود.

تبصره ۲) در مورد بند پ این ماده و سایر حبس هایی که مشمول عنوان تعزیر نیست هرگاه مرتکب حین اجرای مجازات توبه نماید و مقام رهبری ازادی او را مضلحت بداند با عفو ایشان از حبس ازاد میشود همچنین مقام رهبری میتواند مجازات او را به مجازات تعزیری دیگری تبدیل نماید.

۲) سرقت تعزیری

مطابق با ماده ۶۵۱ قانون مجازات اسلامی هرگاه سرقت شرایط حد را نداشته باشد جزو سرقت تعزیری محسوب میشود.

شرایط لازم برای تحقق جرم سرقت تعزیری

1. سرقت در شب واقع شده باشد.
2. سارقین دونفر یا بیشتر باشد.
3. یک یا چند نفر از انها حامل سلاح ظاهر یا مخفی بوده باشند.
4. از دیوار بالا رفته یا حرز را شکسته یا کلید ساختگی به کار برده یا اینکه عنوان یا لباس مستخدم دولت را اختیار کرده یا برخلاف حقیقت خود را مامور دولتی قلمداد کرده یا در جایی که محل سکنی یا مهیا برای سکنی یا توابع ان است سرقت کرده باشد.
5. در حین سرقت کسی را ازار یا تهدید کرده باشد.

سلاح در بند سوم به این معنی است که :

1. انواع سلاح گرم از قبیل تفنگ و نارنجک
2. انواع اسلحه سرد از قبیل قمه,شمشیر,کارد,چاقو,پنجه,بکس
3. انواع اسلحه سرد جنگی مشتمل بر کارت های سنگری
4. انواع اسلحه شکاری شامل تفنگ های ساچمه زنی, تفنگ های مخصوص بی هوش کردن جانداران و تنفگ های ویژه شکار حیوانات آبزی

مجازات جرم سرقت تعزیری:

مجازات مرتکب از پنج تا بیست سال و تا هفتاد و چهار ضربه شلاق میباشد.

راه های اثبات جرم سرقت

 طبق ماده ۱۹۹ قانون مجازات اسلامی راه های اثبات سرقت به شرح زیر میباشد:

1. شهادت دو مرد عادل
2. دو مرتبه اقرار سارق نزد قاضی به شرط ان که اقرار کننده بالغ و عاقل و قاصد و مختار باشد
3. علم قاضی

نکته : اگر سارق یک مرتبه نزد قاضی اقرار به سرقت کند, باید مال را به صاحبش بدهد اما حد بر او جاری نمیشود.

مستندات قانونی مربوط به جرم سرقت 

 ماده ۶۵۲ قانون مجازات اسلامی : هرگاه سرقت مقرون به ازار باشد و یا سارق مسلح باشد به حبس از سه ماه تا ده سال و شلاق تا ۷۴ ضربه محکوم میشود و اگر جرحی نیز واقع شده باشد علاوه بر مجازات جرح به حداکثر مجازات در این ماده محکوم میگردد.

ماده ۶۵۳ قانون مجازات اسلامی : هرکس در راه ها و شوارح به نحوی از انحنا مرتکب راهزنی شود در صورتی که عنوان محارب بر او صادق نباشد به سه تا پانزده سال و شلاق تا ۷۴ ضربه محکوم میشود.

ماده ۶۵۴ قانون مجازات اسلامی : هرگاه سرقت در شب واقع شده باشد و سارقین دو نفر یا بیشتر باشند و لااقل یک نفر از انها حامل سلاح ظاهر یا مخفی باشد در صورتی که حامل اسلحه عنوان محارب صدق نکند جزای مرتکب یا مرتکبان حبس از پنج تا پانزده سال و شلاق تا ۷۴ ضربه میباشد.

ماده ۶۵۵ قانون مجازات اسلامی: مجازات شروع به سرقت های مذکور در مواد قبل تا پنج سال حبس و شلاق تا ۷۴ ضربه می باشد.
ماده ۶۵۶ قانون مجازات اسلامی : در صورتی که سرقت جاع شرایط حد نباشد و مقرون به یکی از شرایط زیر باشد مرتکب به حبس از شش ماه تا سه سال و ۷۴ ضربه شلاق محکوم میشود:
۱)سرقت در جایی که محل سکنی یا مهیا برای سکنی یا در توابع ان یا در محل های عمومی از قبیل مسجد و حمام یا غیر اینها واقع شده باشد.
۲)سرقت در جایی واقع شده باشد که به واسطه درخت و یا بوته یا پرچین یا نرده محرز بوده و سارق حرز را شکسته باشد.
۳)در صورتی که سرقت در شب واقع شده باشد.
۴)سارقین دو نفر یا بیشتر باشد.
۵)سارق مستخدم بوده و مال مخدوم خود را دزدیده یا مال دیگری را در منزل مخدوم خود یا منزل دیگری که به اتفاق مخدوم به انجا رفته یا شاگرد یا کارگر بوده و یا در محلی که معمولا محل کار وی بوده است از قبیل خانه, دکان, کارگاه, کارخانه و انبار سرقت نموده باشد.
۶)هر گاه اداره کنندگان هتل و مسافر خانه و کاروان سرا و کاروان و به طور کلی کسانی که به اقتضای شغل اموالی در دسترس انها است تمام یا قسمتی از ان را مورد دستبرد قرار دهند.

ماده ۶۵۷ قانون مجازات اسلامی : هر کس مرتکب ربودن مال دیگری از طریق کیف زنی _ جیب بری و امثال ان شود به حبس از یک تا پنج سال و ۷۴ ضربه شلاق محکوم خواهد شد.

ماده ۶۵۸ قانون مجازات اسلامی : هر گاه سرقت در مناطق سیل یا زلزله زده یا جنگی اتش سوزی یا در محل تصادف رانندگی ضورت پذیرد و حائز شرایط حد نباشد مرتکب یه مجازات حبس از یک تا پنج سال و تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم خواهد شد.

ماده ۶۵۹ قانون مجازات اسلامی : هر کس وسائل و متعلقات مربوط به تاسیسات مورد استفاده عمومی که به هزینه دولت یا با سرمایه دولت یا سرمایه مشترک دولت و بخش غیر دولتی یا به وسله نهاد ها و سازمان های عمومی غیر دولتی یا موسسات خیریه ایجاد یا نصب شده ماننده تاسیسات بهره برداری اب و برق و گاز و غیره را سرقت نماید به حبس از یک تا پنج سال محکوم میشود و چنانچه مرتکب از کارکنان سازمان های مربوطه باشد به حداکثر مجازات مقرر محکوم خواهد شد.

ماده ۶۶۰ قانون مجازات اسلامی : هرکس بدون پرداخت حق انشعاب و اخذ انشعاب اب و برق و گاز و تلفن مبادرت به استفاده غیر مجاز از اب و برق و گاز و تلفن نماید علاوه بر جبران خسارت وارده به تحمل تا سه سال حبس محکوم خواهد شد.

ماده ۶۶۱ قانون مجازات اسلامی : در سایر موارد که سرقت مقرون به شرایط مذکوردر شرایط فوق نباشدمجازات مرتکب,حبس از سه ماه و یک روز تا دوسال و تا ۷۴ ضربه شلاق خواهد بود.

ماده ۶۶۲ قانون مجازات اسلامی : هرکس با علم و اطلاع یا با وجود قرائن اطمینان اور به اینکه مال در نتیجه ارتکاب سرقت به دست امده است ان را به نحوی از انحنا تحصیل یا مخفی یا قبول نماید یا مورد معامله قرار قرار دهد به حبس از شش ماه تا سه سال و تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم خواهد شد.

ماده ۶۶۳ قانون مجازات اسلامی : هر کس عالما در اشیا و اموالی که توسط مقامات ذی صلاح توقیف شده است و بدون اجازه دخالت یا تصرفی نماید که منافی با توقیف باشد ولو مداخله کننده یا متصرف مالک ان باشد به حبس از یه ماه تا یک سال محکوم خواهد شد.

ماده ۶۶۴ قانون مجازات اسلامی : هرکس عالمت عمدا برای ارتکاب جرمی اقدام به ساخت کلید یا تغییر ان نماید یا هر نوع وسیله ای برای ارتکاب جرم بسازد یا تهیه کند به حبس از سه ماه تا یک سال و تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم خواهد شد.

ماده ۶۶۵ قانون مجازات اسلامی : هر کس مال دیگری را برباید و عمل او مشمول عنوان سرقت نباشد به حبس از شش ماه تا یک سال محکوم خواهد شد و اگر در نتیجه ی این کار صدمه ای ب مجنی الیه وارد شده باشد به مجازات ان نیز محکوم خواهد شد.

ماده ۶۶۶ قانون مجازات اسلامی : در صورت تکرار جرم سرقت مجازات سارق حسب مورد حداکثر مجازات مقرر در قانون خواهد شد.

تبصره:در تکرار جرم سرقت در صورتی که سارق سه فقره محکومیت قطعی به اتهام سرقت داشته باشد دادگاه نمیتواند از جهات مخففه در تعیین مجازات استفاده نماید.

ماده ۶۶۷ قانون مجازات اسلامی : در کلیه موارد سرقت و ربودن اموال مذکور دز این فضل دادگاه علاوه بر مجازات تعیین شده سارق یا رباینده را به رد عین و در صورت فقدان عین به رد مثل یا قیمت مسروقه یا ربوده شده و جبران خسارت وارده محکوم خواهد نمود.