تعریف دستور موقت و زمان و شرایط درخواست آن از دادگاه

منظور از دستور موقت (که به دادرسی فوری نیز معروف است) این است که گاهی موضوع اختلاف به گونه­ ای است که تا حصول نتیجه نهایی و اجرای حکم، ممکن است اشکالات یا اقدامات جدیدی مانع از اجرای حکم فراهم شود. فرضاً کسی که مدعی ابطال قرارداد فروش آپارتمانش به دیگری است نگران این است که تا رسیدگی دادگاه و صدور حکم طرف دعوی آپارتمان به شخص دیگری رسما منتقل کند یا اینکه در دعوای تصرف عدوانی زمین زراعی، مدعی علاوه بر رفع تصرف غاصب از دادگاه بخواهد که مانع کشت و زرع غاصب شود. بنابراین دستور موقت عبارت است از « دستور فوری دادگاه بر منع یا انجام عملی خاص یا توقیف عمل تا صدور حکم و تصمیم نهایی در دعوای اصلی »
برای رسیدگی به دستور موقت لازم است درخواستی بدین منظور با ذکر فوریت و ضرورت امر به دادگاهی که صالح به رسیدگی به اصل دعوی است تقدیم شود. دادگاه مانند سایر دعاوی وقت رسیدگی تعیین می­کند، مگر اینکه فوریتی در بین باشد که دادگاه بدون تعیین وقت رسیدگی و به طور خارج از نوبت و فوق­ العاده به آن رسیدگی می­کند.
ممکن است بر اثر تصمیم دادگاه که به استناد ادعای خواهان صادر شده به طرف دعوی خسارتی وارد شود و خواهان بعداً نتواند اصل ادعای خود را ثابت کند، بنابراین برای پیشگیری از سوء استفاده احتمالی یا برای جبران خسارت و ضرر وارده به کسی که علیه او دستور موقت صادر می­شود، مبلغی با نظر دادگاه به عنوان خسارت احتمالی تعیین و به صندوق دادگستری سپرده می­شود. پس از خاتمه رسیدگی، اگر حکم به بی­حقی مدعی دستور موقت صادر شود، ظرف یک ماه به ادعای طرفین دعوی، مبنی بر مطالبه خسارت رسیدگی می­شود وجه سپرده شده به عنوان تامین به او پرداخت می­گردد در غیر اینصورت اگر ظرف یک ماه دعوایی طرح نشود، وجه سپرده شده آزاد و به خواهان مسترد می­شود.
مبحث دادرسی فوری در قانون آئین دادرسی مدنی از ماده ۳۱۰ الی ۳۲۹ ذکر گردیده است . لینک قانون آئین دادرسی مدنی